Witrektomia

Witrektomia, w przeciwieństwie do zaćmy, która jest operacją na przedniej części oka, jest zabiegiem na jego części tylnej. Zabieg ten pozwala na dojście do siatkówki i naprawę jej struktur. Przez niektórych zwany jest zabiegiem ostatniej szansy, choć tak naprawdę, dla doświadczonego chirurga, jest bardzo skuteczną metodą leczenia ciągle zbyt rzadko stosowaną w Polsce. W zależności od konkretnego przypadku witrektomia może być jedynym sposobem leczenia lub metodą alternatywną, często dużo bardziej skuteczną, np. w stosunku do zastrzyków.

O zabiegu

Witrektomia pozostaje jedyną metodą leczenia i musi być wykonana jak najszybciej w przypadku gdy zdiagnozowano:

• odwarstwienie siatkówki,
• otwór w plamce (bez względu na wielkość i czas trwania),
• błonę nasiatkówkową,
• jaskrę neowaskularną 
cukrzycę proliferacyjną,
• wylew krwi pod siatkówkę w przebiegu AMD wysiękowego,
• wylew krwi do ciała szklistego (trwający dłużej niż 6 tygodni).

Witrektomia może być alternatywną metodą leczenia – tańszą i skuteczniejszą niż zastrzyki w przypadku, gdy pacjent ma:

• cukrzycowy obrzęk plamki,
• obrzęk plamki w przebiegu zakrzepu,
• inny obrzęk plamki.
• obrzęk plamki czy inne problemy z centralną siatkówką w retinits pigmentosa.

Witrektomie, uznawane za najtrudniejsze operacje w okulistyce, są głównym obszarem zainteresowań naukowych dr Agnieszki Nowosielskiej. Do tej pory wykonała ona około 2500 tego typu operacji, także w wyjątkowo skomplikowanych przypadkach klinicznych. Dr Agnieszka Nowosielska jest członkinią Europejskiego Towarzystwa Chirurgii Witreo-Retinalnej (EVRS). Swoje doświadczenie zdobywała m.in. w Moorfields Eye Hospital w Wielkiej Brytanii oraz w ośrodku w Bremen pod okiem profesora Klausa Lucke, założyciela i prezesa Europejskiego Towarzystwa Chirurgów Witreo-Retinalnych.

Co to jest witrektomia?

Nazwa witrektomia pochodzi od słowa “vitreus”, co po łacinie oznacza ciało szkliste. Ciało szkliste to przezroczysta substancja, która wypełnia oko w środku. W warunkach prawidłowych musi ona być przezroczysta (czyli niewidoczna), aby oko mogło odbierać światło z zewnątrz. Witrektomia to operacja polegająca na wycięciu ciała szklistego z wnętrza oka. Zwykle jest to pierwszy etap zabiegu. Wycięcie ciała szklistego jest konieczne, aby dostać się do struktur położonych głębiej w oku. Podczas witrektomii usuwać można błony nasiatkówkowe, zmiany wywołane cukrzycą, czy też rozprostować siatkówkę. Wszystkie te czynności mają na celu przywrócenie prawidłowych anatomicznych zależności w oku.

Kiedy przeprowadza się witrektomię?

Witrektomię stosuje się w leczeniu:

• odwarstwienia siatkówki,
• otworów w plamce,
• błon nasiatkówkowych,
• cukrzycy,
• wylewów do ciała szklistego,
• obrzęków plamki,
• wylewów krwi do plamki w przebiegu wysiękowego AMD,
• zakrzepów,
• jak również w przypadku zapalenia oka czy na skutek powikłań po operacji usunięcia zaćmy.

Niektóre z tych chorób jak np. odwarstwienie siatkówki, trzeba leczyć bardzo szybko tj. w ciągu paru dni od momentu ich wystąpienia. Inne, takie jak błona nasiatkówkowa, można operować w ciągu kilku miesięcy, w zależności od stanu oka i ostrości wzroku. Decyzję o konieczności przeprowadzenia operacji każdorazowo podejmuje się na podstawie badania i potrzeb pacjenta.

Jak przebiega witrektomia?

Witrektomia to zabieg, polegający na usunięciu ciała szklistego, które wypełnia oko w środku. Po jego usunięciu uzyskuje się dostęp do wewnętrznych części oka takich jak siatkówka i naczyniówka.

Każdy zabieg jest inny, ponieważ każde operowane oko potrzebuje innego sposobu leczenia. W związku z tym w trakcie zabiegu konieczne może być  wykonanie różnych czynności takich jak usunięcie błon, barwienie błon na siatkówce lub laserowanie. W trakcie operacji do oka wpuszcza się często środek, który utrzymuje ciśnienie w oku, tamuje krwawienia lub rozprostowuje siatkówkę. Niektóre z tych substancji, np. Dekalina wypuszcza się na koniec zabiegu. Inne, jak gaz i olej silikonowy, pozostają w oku przez kilka tygodni do czasu jego wygojenia. Gaz wchłania się sam, natomiast olej silikonowy trzeba wypuścić z oka, czyli wykonać dodatkowy zabieg. Gaz i olej silikonowy powodują, że czasowo oko widzi gorzej niż w pełni wyleczone. Niestety, w niektórych przypadkach nie ma innego sposobu na zagojenie oka i utrzymanie siatkówki w prawidłowym miejscu. Trzeba się więc uzbroić w cierpliwość i poczekać na wygojenie i wchłonięcie gazu czy usunięcie oleju.

O sukcesie witrektomii decyduje odpowiednie dobranie rodzaju i zakresu operacji do danego pacjenta, a to zależy od doświadczenia i wprawy chirurga okulisty. Cała operacja trwa przeważnie około godziny. Poi po kilku godzinach odpoczynku pacjent może wyjść do domu. Czasem po zabiegu konieczne jest trzymanie głowy w określonej pozycji tak, aby uzyskać zamierzony efekt leczniczy. W takich przypadkach personel medyczny zawsze udziela szczegółowych wskazówek.

Czy witrektomia to zabieg ostatniej szansy? Czy witrektomia jest bezpieczna?

Technika witrektomii została opracowana w USA nieco ponad 40 lat temu. W Polsce wykonywana jest przez niewielką grupę okulistów, dlatego większość lekarzy pracujących w poradniach nie ma dużego doświadczenia z tą metodą. Jeszcze 15 lat temu witrektomia była operacją “ostatniej szansy”, stosowaną tylko w bardzo trudnych przypadkach i w ostateczności. Było to spowodowane tym, że w przeszłości zarówno wiedza na temat chorób oka, jak i technika operacyjna były dużo mniej rozwinięte. Również dziś, część lekarzy okulistów, ma takie zdanie i decyduje o przeprowadzeniu witrektomii dopiero wtedy, gdy wyczerpią się wszystkie inne sposoby leczenia.

Zarówno doświadczenie chirurgów, jak i postęp technologiczny spowodowały, że witrektomia to technika bezpieczna, powtarzalna, a co najważniejsze dająca szanse na widzenie. Doświadczenie nabyte przez ostanie lata wykazało, że wiele schorzeń może być z powodzeniem leczone przy użyciu tej metody. Często popełnianym błędem jest jednak czekanie z wykonaniem witrektomii „na ostatnią chwilę”. Na zabieg witrektomii powinno się kierować pacjentów znacznie szybciej, niż jest to robione obecnie. Witrektomia wykonana przez doświadczonego chirurga, nie jest operacją “ostatniej szansy”, jest skuteczną metodą leczenia, którego nie da się zastąpić ani kroplami ani tabletkami!

Czy witrektomia boli? Czy operacja witrektomii jest bolesna?

Witrektomię wykonuje się w znieczuleniu NLA, czyli znieczuleniu miejscowym z tak zwaną sedacją. Leki uspokajające i przeciwbólowe podaje się dożylnie. Po operacji pacjent najczęściej nie odczuwa bólu, raczej kłucie i drapanie w oku. Zwykłe środki przeciwbólowe pozwalają złagodzić te objawy.

Czy po operacji witrektomii będę widział normalnie?

Następnego dnia po witrektomii widzenie zwykle nie jest dobre. Zupełnie inaczej niż po operacji zaćmy, gdzie czasem pierwszego dnia po zabiegu pacjent ma pełną ostrość wzroku. Dzieje się tak dlatego, że witrektomia to dużo poważniejsza operacja, a w oku leczonym tą metodą występują zwykle bardziej złożone schorzenia. Ponadto po operacji witrektomii często podaje się do oka substancje utrzymujące ciśnienie w oku, które jednocześnie rozprostowują siatkówkę. Wpływa to na czasowe ograniczenie widzenia, np. jeżeli do oka podany był gaz pacjent widzi czarne koło.

Gaz wchłania się samoistnie w ciągu kilku dni lub tygodni i widzenie poprawia się. W przypadku zastosowania oleju silikonowego widzenie zaraz po operacji jest lepsze niż przy zastosowaniu gazu, jednak na końcowy efekt niestety trzeba poczekać do momentu wygojenia się oka i usunięcia oleju.

Witrektomia to operacja na siatkówce. W zależności od choroby jaka była operowana, siatkówka może się goić od kilku do kilkunastu miesięcy, tak więc ostrość wzroku może poprawiać się na długo po tym, jak wchłonął się gaz, czy usunięto olej silikonowy.

Jakie mogą być powikłania po witrektomii?

Powikłania po operacji można podzielić na małe i poważne. Małe, nieznaczące medycznie powikłania, to wylew krwi do spojówki, szczypanie oka, kłucie, łzawienie. Są one spowodowane samym faktem operacji i przechodzą po kilku dniach. Czasem może pojawić się wysokie ciśnienie w oku, które wymaga stosowania dodatkowych kropli. Do poważnych powikłań należą krwotoki do oka, zaćma wtórna (jeżeli soczewka nie była usunięta wcześniej) lub odwarstwienie siatkówki. Nie są one jednak częste i można je operować tak, aby zachować widzenie w oczach. Warto mieć świadomość, że im wcześniej wykona się operację, czyli im mniej zaawansowana będzie choroba, tym wynik operacji będzie lepszy, a ryzyko powikłań mniejsze.

Czy są jakieś przeciwskazania do wykonania witrektomii?

Nie ma szczególnych przeciwwskazań do przeprowadzenia operacji. Jeżeli stan ogólny pacjenta pozwala na operację w znieczuleniu miejscowym, to można wykonać operację. Niekiedy pacjenci proszą o zabieg w znieczuleniu ogólnym ze względów psychologicznych. Jest to oczywiście możliwe, należy jednak zdawać sobie sprawę z tego, że takie znieczulenie jest dużo bardziej obciążające dla organizmu pacjenta.

Częste pytania

Obejrzyj film

Przygotowanie i zalecenia po zabiegu witrektomiii i fakowitrektomii

Pobierz kartę przygotowanie do zabiegu

Pobierz kartę zalecenia po zabiegu

Cennik witrektomia

Możliwość rozbicia ceny usługi na dogodne raty! Więcej