Nie wszystkie zmiany widoczne w obrębie oczu lub powiek mają związek ze schorzeniami dotykającymi bezpośrednio narządu wzroku. W niektórych przypadkach mogą to być symptomy schorzeń lub zaburzeń pracy innych narządów – albo dolegliwości ogólnoustrojowych. Tak dzieje się właśnie w przypadku żółtych lub pomarańczowawych zgrubień, pojawiających się na powiekach. Są to tzw. żółtaki lub kępki żółte. W artykule omawiamy przyczyny ich powstawania, a także metody ewentualnego usuwania zmian.

Jak wyglądają kępki żółte?

Żółtaki mają postać niebolesnych i niezapalnych grudek. Ich kolor może być zróżnicowany – od jasnożółtego po pomarańczowy. Tworzą się w różnych częściach ciała – m.in. pod skórą kończyn dolnych i górnych, w tym również na stopach lub dłoniach. Mogą jednak usytuować się również w okolicy oczu – w takim przypadku najczęściej zlokalizowane będą na górnych i dolnych powiekach, zwłaszcza w pobliżu kąta wewnętrznego oka. Zgrubienia wokół oczu to tzw. żółtaki płaskie (istnieją również inne ich typy, np. kępki żółte ścięgien oraz żółtaki guzowate, o znacznie większych rozmiarach, występujące na pośladkach i w okolicach stawów).

Żółtaki – dlaczego powstają?

Kępka żółta sama w sobie nie jest zmianą szkodliwą ani niebezpieczną, nie grozi również zezłośliwieniem. Zawsze należy natomiast ustalić przyczynę tworzenia się żółtaków, ponieważ najczęściej sygnalizują one nieprawidłowości w gospodarce lipidowej organizmu, a dokładniej hiperlipidemię, czyli podwyższony poziom cholesterolu. Do innych możliwych przyczyn powstawania zmian zalicza się także niektóre schorzenia, np. hipercholesterolemię o podłożu genetycznym, pierwotną marskość żółciową wątroby czy też cukrzycę. Żółtaki mogą tworzyć się również przy zażywaniu niektórych leków. Istotnym czynnikiem sprzyjającym tworzeniu się żółtych guzków na powiekach jest dojrzały lub starszy wiek – najczęściej pojawiają się u pacjentów w wieku od 40 do 60 lat, głównie u kobiet.

Czy kępki żółte trzeba leczyć?

Ze względu na łagodny charakter zmian, żółtaki nie wymagają leczenia. Nie istnieją również żadne miejscowo działające leki, które mogłyby zmniejszyć bądź całkowicie wyeliminować żółte grudki. Jedyną metodą ich usunięcia jest medycyna estetyczna – stosuje się tu metody chirurgiczne lub laserowe. Jednak fakt, że wycięcie powstałych zgrubień nie jest koniecznością (zabieg wykonuje się albo ze względów estetycznych, albo dla wygody pacjenta, jeśli powstałe zmiany przeszkadzają w codziennym funkcjonowaniu ze względu na rozmiar lub umiejscowienie) nie oznacza, że należy całkowicie zignorować fakt powstawania żółtaków. Nadmiar cholesterolu może bowiem stać się przyczyną poważnych schorzeń układu sercowo-naczyniowego, a niewyregulowana gospodarka lipidowa z dużym prawdopodobieństwem ma szansę doprowadzić do pojawienia się nowych zmian.

Jak uregulować poziom cholesterolu we krwi?

W określeniu przyczyny powstawania żółtaków pomogą badania diagnostyczne – wiele powiedzieć może nawet sama morfologia, zwłaszcza tzw. lipidogram, obrazujący poziom dobrego i złego cholesterolu. Oprócz tego warto wykonać badanie określające poziom cukru i inne, wskazane przez lekarza. Jeśli wykażą one zaburzenia równowagi organizmu, specjalista zaleci odpowiednie postępowanie. Zbyt wysoki poziom cholesterolu można obniżyć na wiele sposobów. Należą do nich przede wszystkim: zmiana trybu życia (zredukowanie masy ciała, zwłaszcza w przypadku nadwagi oraz dbałość o aktywność fizyczną), a także zdrowa dieta. Pacjenci powinni ograniczyć przede wszystkim spożycie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, natomiast zwiększyć udział warzyw i owoców w jadłospisie. Wskazane jest spożywanie ryb. Wiele zdziałać mogą również zdrowe tłuszcze, w tym oliwa z oliwek. Jeśli hipercholesterolemia jest zaawansowana, lekarz może zalecić pacjentowi również przyjmowanie leków, które obniżają poziom cholesterolu we krwi – jednak aby okazały się one skuteczne trzeba przestrzegać również zaleceń związanych ze zdrowym, unormowanym stylem życia.