Okulary i soczewki kontaktowe to skuteczne metody korekcji wad wzroku, ale w przypadku zaburzeń widzenia optometria ma do dyspozycji o wiele bogatszy arsenał metod. Warto również pamiętać, że zaburzenia widzenia mogą wynikać z wielu różnych przyczyn – to nie zawsze skupianie promieni światła poza siatkówką, czy nieprawidłowości w kształcie i symetrii soczewki bądź rogówki. Zdarza się, że trudności w prawidłowym postrzeganiu obrazu wynikają z zaburzeń o bardziej skomplikowanej etiologii, a dodatkowo wynikają nie tylko z budowy i funkcjonowania samego narządu wzroku, ale także jego współpracy z mózgiem. W takich przypadkach często nieoceniona okazuje się tak zwana terapia wzroku, czyli zestaw ćwiczeń, które mają na celu usprawnienie procesów widzenia.

W jakich sytuacjach należy skorzystać z terapii widzenia?

Terapia wzroku zastępowana jest często określeniem “rehabilitacja”. Trening obejmuje wiele różnych obszarów i skierowany jest do pacjentów z bardzo zróżnicowanymi problemami okulistycznymi, dlatego z ćwiczeń korzystać mogą zarówno dzieci, jak i dorośli, w tym osoby starsze. W przypadku najmłodszych pacjentów wskazaniem do udziału w zajęciach terapii widzenia mogą być problemy rozwojowe (w tym zaburzenia koordynacji ruchowej), zez, ambylopia (czyli tzw. leniwe oko; zaburzenie widzenia w jednym oku), ale także trudności w nauce czytania i pisania.

Osoby dorosłe, jako te, które są w stanie bardziej świadomie i precyzyjnie nazwać swoje dolegliwości, sygnałem problemów ze wzrokiem jest oczywiście nieostre lub podwójne widzenie, szybkie męczenie oczu, trudności z dostrzeganiem szczegółów przedmiotów znajdujących się już w odległości 20 – 30 cm od patrzącego. Pacjenci mogą zgłaszać również uczucie nadmiernej suchości i pieczenia oczu, dolegliwości bólowe (w tym przede wszystkim bóle gałek ocznych i bóle głowy), zawroty głowy, niemożność skupienia wzroku na jednym punkcie. Dość charakterystycznym problemem, który często można skorygować w ramach ćwiczeń, jest zaburzenie widzenia przestrzennego oraz związana z nim nieumiejętność oceny odległości.

Na czym polega terapia wzroku?

Jedną z często spotykanych rad, dotyczących higieny wzroku, jest unikanie jego przemęczania. Warto jednak pamiętać, że potoczne “oszczędzanie” oczu – związane np. z dbałością o wykonywanie pracy we właściwych warunkach oświetleniowych czy też robieniu niezbędnych przerw – nie oznacza, że nie istnieją ćwiczenia, które byłyby dla oczu korzystne. Trening zalecony przez specjalistę ogranicza się do poddawania oczu kontrolowanemu wysiłkowi, dzięki czemu poprawie ulega zarówno przesył i odbiór impulsów nerwowych, jak i koordynacja pracy gałek ocznych, a także stan mięśni odpowiadających za ruchy oczu.

Terapia widzenia zawsze poprzedzona jest dokładnymi badaniami kontrolnymi oraz wywiadem. Następnie optometrysta układa plan ćwiczeń dla pacjenta. Część z nich wykonywana jest w gabinecie, podczas (najczęściej cotygodniowych) spotkań, trwających niecałą godzinę. Natomiast pozostałe pacjent wykonuje w domu, z reguły 2 lub 3 razy w tygodniu. Jedna sesja domowych ćwiczeń trwa mniej, niż pół godziny, a dokładnych wskazówek i zaleceń na temat tego, w jaki sposób należy je wykonywać, dostarcza optometrysta.

Jakie są cele terapii widzenia?

Dzięki terapii wzroku można wyeliminować niektóre nieprawidłowości – zarówno wrodzone, jak i wynikające z niewłaściwych nawyków oraz stylu życia. Obecnie sporym problemem wśród pacjentów jest wielogodzinna praca przy komputerze, która zmusza do nienaturalnego wpatrywania się w ograniczony obszar ekranu, wykonywana dodatkowo często w niedostatecznym oświetleniu. Inną przyczyną zaburzeń widzenia może być nadmierne korzystanie z urządzeń mobilnych, zwłaszcza jeśli obserwuje się ich ekran z niewielkiej odległości.

Terapia wzroku pozwala pacjentom na wyćwiczenie prawidłowej koordynacji ruchów gałek ocznych, prawidłowej fiksacji wzroku, dobrego widzenia obuocznego. Pacjenci mogą również doskonalić widzenie przestrzenne, czy też koordynację oko-ręka. Uczą się również śledzenia obiektów, poprawiają widzenie centralne i peryferyjne. Dzięki wykonywanym ćwiczeniom mają możliwość wzmocnienia mięśni gałek ocznych, dzięki czemu redukują uczucie zmęczenia np. podczas czytania.